Kriz kâhini diye ün kazanan Nouriel Roubini gene manÅŸetlere çıktı. “Bir mükemmel fırtına” Haziran ortasında yayınlandı. Fortune dergisinin son (Temmuz) sayısında özetledim (www.fortuneturkey.com/haberdetay.asp?news_id=1305).

Dünya bozuldukça Türkiye’nin cazibesi artıyor. Sanırım alışıyoruz. Özellikle faizler geriliyor. Gösterge faiz yüzde 7.9’u gördü. Döviz giriÅŸi TL’ye deÄŸer kazandırıyor. Döviz sepeti 2.03 TL’nin altına indi.

Sanayi üretimi Mayıs sonuçları TÜÄ°K tarafından açıklandı. Piyasa yüzde 3.2 artış bekliyordu. Çok karamsar kaldı. Geçen yıla göre toplam sanayi üretiminde yüzde 5.9, imalat sanayinde yüzde 5.8 artış gerçekleÅŸti.

Takvim ve mevsim etkisi arındırılınca Aralık’ta sert düÅŸüÅŸ yaÅŸanmıştı. Ocak’ta baÅŸlayan artış eÄŸilimi mayısta sürdü. Nisan’a göre toplam sanayi yüzde 1.1, imalat sanayii yüzde 0.8 yükseldi. Ä°yi haberdir. YumuÅŸak iniÅŸ senaryosunu destekliyor.

TÜÄ°K’ten düzeltme

Ä°lk çeyrek büyümesinin genel hatlarına geçen hafta baktım. Temel harcama kalemlerinde yıllık deÄŸiÅŸime odaklandım. Belki dikkatinizi çekmiÅŸtir. Normalde takvim ve mevsim etkisi arındırılmış verilere deÄŸinirim. Bu kez yapmadım.

Çünkü benim hesabımla tutarsızlık gördüm. TÜÄ°K milli gelirde bir önceki çeyreÄŸe göre yüzde 0.2 artış bulmuÅŸtu. Bende düÅŸüÅŸ çıkıyordu. Fark tedirgin etti. Yeniden hesaplayıp nedenini anladıktan sonra yazmaya karar verdim.

Ertesi gün TÜÄ°K’den maddi hata açıklaması geldi. Yeni sayılar ÅŸöyle: 2011’in son çeyreÄŸi yüzde 0.4 artış, 2012’n ilk çeyreÄŸi yüzde 0.4 düÅŸüÅŸ. Böylece 2009’de baÅŸlayıp neredeyse üç yıl (on bir çeyrek) süren kesintisiz büyüme dönemi bitmiÅŸ oldu.

Bu sayılar diÄŸer göstergelerle daha uyumludur. Üretim 2011 sonbaharında zirveye çıkıyor. 2012 kışında az da olsa azalıyor. Mayıs sanayi üretimi sonuçları ikinci çeyrekte yeniden canlanması ihtimalini yükseltiyor.

Özel tüketim ve yatırım

Konjonktürü daha iyi izlemek için özel harcamaları ayrıntılı izlemekte yarar vardır. Takvim ve mevsim etkisi arındırılmış sayılar kullanılır. Grafik ikisine odaklanıyor. Küresel kriz öncesi ile (2008’in ilk çeyreÄŸi) karşılaÅŸtırılıyor.

Özel tüketim ekonominin uzak ara en büyük harcama kalemidir (çubuk). 2009 kışında dibe vuruyor. 2010 ilkbaharında kriz öncesine ulaşıyor. 2011 sonbaharında 110’a tırmanıyor. Son iki çeyrek birer puan geriliyor. Hâlâ kriz öncesinin yüzde 8 üzerindedir.

Özel kesim makine-teçhizat yatırımları uzun dönemde büyümenin anahtarıdır (çizgi). Krizde daha sert düÅŸüyor. 2010 yazında kriz öncesini aşıyor. 2011 ilkbaharında 130’a tırmanıyor. Sonrasında kriz öncesinin yüzde 20 üzerinde istikrar kazanıyor.

Özetleyelim. Özel tüketimde tedrici gerileme var. Üretken yatırımlar ise nispeten güçlü seyrediyor. Enflasyon ve dış açık açısından olumlu haberdir.
Vatan