Merkez Bankası’nın (MB) bu yıla dair açıkladığı para programında tanıştık “istisnai gün” kavramıyla. Döviz piyasalarındaki “oynaklık” arttığında MB gerek fonlamayı üst banda (bugünlerde haftalık fonlama Piyasa Yapıcılar için yüzde 11.00, diÄŸer bankalar için yüzde 11.50) çıkarabiliyor ya da doÄŸrudan döviz piyasasına müdahale edebiliyor.

Hangi günün sıradan, hangi günün “istisnai gün” olduÄŸuna da MB karar verip, günün başında açıklıyor. Ancak hangi günün istisnai olacağını bilememek bir yandan piyasa katılımcılarının iÅŸini zorlaÅŸtırırken, ülkeye girebilecek yabancı yatırımcıların da cesaretlerini kırıyor ya da vadeleri iyiden iyiye kısalıyor!

Bir yabancı yatırımcı düÅŸünün ki ülkeye yaptığı yatırıma nasıl bir getiri elde edebileceÄŸi konusunda emin olamıyor. Ya da yatırımını ülke içindeki kaynaklardan fonlamaya planlayan bir yatırımcı için belirsizlik git gide artıyor. Finansal piyasalar istikrarı sever!

Peki, MB hangi günleri “istisnai gün” ilan ediyor? Bu da belirsiz. Görünen o ki; MB’nin istediÄŸi bu belirsizlik ortamı yaratmak ve sürdürmek! Böylelikle “sürpriz” yapma opsiyonunu da elinde bulunduruyor. Piyasada oluÅŸan genel kanı, MB’nin (yüzde 50 dolar+yüzde 50 euro) sepeti 2.10 seviyesine yaklaÅŸtığında ya da aÅŸtığında istisnai gün açıkladığı yönünde. Aslına bakarsanız tanım gereÄŸi “oynaklığın arttığı” günler istisnai gün olacaktı. Ancak pratikte bir “kur tavanı”, günü “istisnai” hale getirebiliyor. Bir baÅŸka deyiÅŸle “serbest kur” bu tavanın altı için geçerli, üzerine çıkıldığında bir anlamda “sabit kura” geçiliyor. MB; euro/dolar paritesine bakıyor mu, ya da diÄŸer geliÅŸmekte olan ülke para birimlerini dikkate alıyor mu tam olarak anlaşılabilmiÅŸ deÄŸil.

Anlaşılan o ki; MB kuru kontrol ederek enflasyonu da aÅŸağıda tutmaya çalışıyor. Çalışır bir mekanizma mı bu? EÄŸer önümüzdeki aylarda cari açık baskısı azalacak, ya da ÅŸu veya bu sebepten dolayı (!) Türkiye’ye hızlı bir fon akışı olacaksa bu mekanizma çalışır. MB’nin cari açık azalacak tahmini masada. Petrol fiyatlarının her ne kadar ortalama tahminden yukarıda olsa da kopup gitmiyor olması bu tahminin tutmasına yardımcı olabilir.

Ancak son açıklanan cari açık verileri geçmiÅŸ yıl sonuna doÄŸru artan faiz oranlarının baskısı ile düÅŸüyor görünse de yeni yılla birlikte faizlerdeki gerileme nedeniyle bu azalma durabilir! DiÄŸer yandan otoyol özelleÅŸtirmeleri dışında sürpriz bir özelleÅŸtirme ya da fon giriÅŸi olmaz ise MB’nin iÅŸi zorlaÅŸabilir.

DiÄŸer yandan MB’nin bir anlamda “örtülü sabit kur” uyguluyor olması ithalatçılar için bedava bir “alım opsiyonu” anlamına geliyor. Kurlar nasılsa MB sayesinde yükselmeyecek, biz de iÅŸimize bakabiliriz denebilir. Kredi fazileri düÅŸmesi, yeni açıklanan teÅŸvik yasası ile kısa vadede artacak ithalat cari açığı artıracak olursa bugünlerde bile “sıradan” hale gelmiÅŸ olan istisnai günler, artık daha da sıradanlaÅŸacak demektir.