Altın ihracatıyla Türkiye’nin yıldızı haline gelen Ä°ran’da, imtiyazlı iÅŸadamlarının düÅŸük kurdan elde ettikleri euro ile Türkiye’de altın satın alıp, sonra bunları kendi piyasalarında nakte çevirdikleri belirtildi
Türkiye ve Ä°ran arasındaki altın ticaretinin son dönemde hızlı yükseliÅŸe geçmesi bugüne kadar kimileri tarafından “Türkiye petrolün faturasını altınla ödüyor” ÅŸeklinde yorumlandı, bazı çevreler ise bu konuda “Ä°ran savaÅŸa hazırlık yapıyor, altın stokluyor” deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Ä°stanbul’da hergün on milyonlarca dolarlık iÅŸlem hacmine sahne olan altın piyasasını kontrol edenlerin anlatımı ise bu iki senaryoyu oldukça farklı bir noktaya taşıyor.
Altın piyasasına hakim bir ismin bu konudaki deÄŸerlendirmesine göre, Ä°ran’la hızla yükselen altın ticaretinin altında “arbitraj”, bir diÄŸer ifadeyle kur farkından para kazanan oyuncuların yaptığı iÅŸlemler yatıyor.
Aynı kaynak, piyasada konuÅŸulanlara göre Türkiye’de bu ticareti yapanlar arasında Ebru GündeÅŸ’le evlenen Ä°ran asıllı Azeri iÅŸadamı Reza Zarrab’ın isminin öne çıktığını belirtiyor.
Hüseyin Zarrab’ın oÄŸulları Reza ve Muhammed Zarrab tarafından Ä°stanbul’da kurulan “Royal Denizcilik ve Endüstriyel Makine Sanayi Ticaret A.Åž.” adlı ÅŸirketi 27 Ekim 2011 tarihli Ticaret Sicili gazetesine göre ‘altın’ iÅŸlerini de yapmak için ismine bir ek yaptı. Åžirketin yeni ismi bu tarihten itibaren “Royal Denizcilik Endüstriyel Makine ve Kıymetli Madenler Sanayi Ticaret A.Åž.” olarak deÄŸiÅŸtirildi. Reza Zarrab’ın daha önce de Ä°stanbul’da bir kuyumculuk ÅŸirketi bulunuyordu.
6 milyar $’lık altın ihracatı
Türkiye Ä°statistik Kurumu (TÜÄ°K) verilerine göre Ocak 2012-Temmuz 2012 arasındaki 7 aylık dönemde 8.8 milyar dolarlık altın ve deÄŸerli taÅŸ ihracat yapıldı, bu dönemdeki rakam bir yıl öncesinde 1.8 milyar dolar olarak gerçekleÅŸmiÅŸti. Yılın ilk 7 ayında bir yıl öncesine göre altın ve deÄŸerli taÅŸta 7 milyar dolarlık ihracat artışı olduÄŸu görülüyor.
Türkiye’nin Ä°ran’a ihracatı ilk 7 ayda 8 milyar dolara ulaÅŸtı. 2011’in ilk 7 ayında bu rakam 2 milyar dolardı. Aradaki fark 6 milyar doları buluyor. 6 milyar dolarlık artışın önemli bölümünün altından kaynaklandığı tahmin ediliyor. Güncel fiyatlara göre 1 ton altın 54 milyon dolar ediyor. 6 milyar dolarlık altının büyüklüÄŸü ise 110 tona denk geliyor.
Hareketlenen iÅŸ hacmiyle birlikte Temmuz 2012 verilerine göre Türkiye’nin en çok ticaret yaptığı ülke Ä°ran oldu. Ä°lk 7 aylık yükseliÅŸ yüzde 295’e denk geliyor.
Altın ve deÄŸerli taÅŸ ihracatı ise yüzde 371’lik artışla birlikte tüm ürün gruplarını geçerek ilk sıraya oturdu. Altın ve deÄŸerli taÅŸ grubunun ithalatı da yüzde 98’lik yükseliÅŸ kaydetti ve üçüncü sırada yer aldı.
‘Ä°mtiyazlı iÅŸadamları’ kur farkından kazandı
Türkiye ile Ä°ran arasındaki altın ticaretinin nasıl ÅŸekillendiÄŸi basit anlatımla aktaran altın piyasasının etkili bir oyuncusu, uygulanan sistemi adım adım ÅŸu ÅŸekilde anlatıyor...
* Ä°ran’da devletin imtiyaz (özel hak) tanıdığı iÅŸadamları bulunuyor. Dış ticaret yapan bu isimlere devlet daha düÅŸük kurdan döviz saÄŸlıyor.
* Tüm iÅŸlemler uluslararası piyasalarda hakim para birimi olan ‘dolar’ olarak deÄŸil ‘euro’ olarak yapılıyor. Bunun da sebebi, dolarla yapılan iÅŸlemlerin ABD’nin sıkı takibinde olması. (Ä°ran’a ambargo uygulanıyor, ticaret yapan ABD’li ve Avrupalı ÅŸirketlere büyük cezalar kesiliyor)
* Elindeki tümeni (Ä°ran para birimi) veren imtiyazlı iÅŸadamı parasını 2.150 tümen karşılığı 1 euro hesabından dövize çeviriyor. BaÅŸka birisi Ä°ran piyasasında bu iÅŸlemi yapmak istediÄŸinde daha yüksek bir kur olan 2.250 tümenden 1 euro satışı yapılıyor.
* Ardından imtiyazlı iÅŸadamı Ä°ran’dan euro’ya çevirdiÄŸi yüklü miktardaki parayı Türkiye’ye getiriyor ve altın alıyor.
* Bunun ardından satın aldığı altınları fiziki olarak Ä°ran’a ihraç eden Ä°ranlı iÅŸadamı ülkesinde bunu yüksek kurdan elinden çıkarıyor ve aradaki kur farkından kâr elde ediyor.
* Türkiye’de kurulu ÅŸirketler üzerinden yapılan bu ticaret sırasında altın sadece Ä°ran’a deÄŸil BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Dubai gibi ülkelere giderek buralarda da satışı yapılıyor.
