Global ekonomide Ä°spanya endiÅŸesinin üzerine Fransa ve Hollanda’daki siyasi belirsizlik eklenince önceki gün Avrupa borsaları sert düÅŸtü, Türkiye tatil dolayısıyla bundan etkilenmedi, ABD’de düÅŸüÅŸ sınırlı kaldı.
Dünkü veriler sonrası piyasalar yeniden moral kazandı ama anlık kriz korkusu hala yatırımcıları tedirgin eden konuların başında geliyor.
Avrupa’da durum böyleyken Türkiye’de banka ekonomistleri Avrupa’dan kaynaklı olarak çok fazla endiÅŸeli deÄŸil. Ekonomistler Merkez Bankası’nın (MB) enflasyon ve TL’nin deÄŸer kontrolünde gereken adımları atacağı görüÅŸünü savunuyor. Ekonomistlere göre Merkez, daha önceden aldığı tedbirlerle Türkiye’yi avantajlı bir ortamda tutmayı baÅŸardı. Piyasada yeni geliÅŸmelere baÄŸlı olarak da gereken adımların atılacağı düÅŸünülüyor.
BANKA EKONOMÄ°STLERÄ° GELECEĞİ NASIL GÖRÜYOR?
Kâr realizasyonu yaÅŸanıyor
Garanti Bankası Ekonomik AraÅŸtırmalar Koordinatörü Ali Ä°hsan Gelberi
“Yurtdışı piyasalarda yaÅŸananlar kâr realizasyonudur. Hollanda hükümetinin istifa etmesi, Fransa CumhurbaÅŸkanı Sarkozy’nin durumu, Ä°spanya kaygısı... YaÅŸanan streste bütün bunlar gerekçe olarak gösteriliyor. Ben bunların bahane olduÄŸunü düÅŸünüyorum. Aslında Avrupa’da gerçek sorun Avrupa bankalarında yaÅŸanıyor. Bankaların sermaye yeterliliklerinde sorun var. Avrupa bankalarının bu sorunlarını çözmeleri için ya bazı varlıklarını satmaları, ya da bazı alacaklarını silmeleri gerekiyor. Stres buradan kaynaklanıyor.
Bizde, içeride Merkez Bankası, Türkiye’nin diÄŸer geliÅŸmekte olan ülkelerden olumsuz olarak ayrışmasına izin vermez. Bu ülkeler Avrupa’daki geliÅŸmelerden ne oranda etkileniyorlarsa Türkiye’nin de oranda etkilenmesine izin verilecek. Para dışarıda ne kadar deÄŸer kaybederse Türkiye’de ayrışmayı önleyecek oranda olmasına izin verilir.”
Stresin devamı bekleniyor
ING BaÅŸekonomisti Sengül DaÄŸdeviren
“Avrupa’da yaÅŸananlar çok ÅŸaşırtıcı deÄŸil. Ülkelerin borç sorunlarının temel çözümünün bütçe disiplini olduÄŸu biliniyor. Åžu aÅŸamadan sonra ne olacağını kestirmek çok kolay deÄŸil. Stresin devam etmesi bekleniyor. Risk algılamalarında bu geliÅŸmelerden sonra bozulma oldu. Dışarıda yaÅŸanan bu stres bizi biraz etkileyebilir. Ancak Türkiye’de uzun süredir faiz ve kur seviyelerinde belli bir denge oluÅŸmuÅŸtu. Ä°ç piyasada biraz sarsılma olsa bile MB’nin atacağı adımlarla bu dengenin korunacağına inanıyorum.”
Avrupa’da belirsizliÄŸe devam
HSBC Portföy Yönetimi Genel Müdürü Namık Aksel
Fransa’daki cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri ve Hollanda’da hükümetin bütçe harcamaları konusundaki kısıtlamalar konusunda baskıya dayanamayarak istifa etmesi önemli geliÅŸmeler. Bu geliÅŸmeler daha önce üzerinde anlaşılan mali disiplinin tekrar gündemden düÅŸmesi beklentilerini tetikledi. Avrupa global piyasalar üzerinde önemli bir belirsizlikler oluÅŸturmaya devam ediyor. Bu ÅŸartlardan Türkiye’de etkileniyor. Ancak MB’nin enflasyonu kontrol etme ve TL’deki deÄŸer kaybını önlemek için attığı adımlar, Türkiye’nin diÄŸer geliÅŸmekte olan ekonomilere göre daha iyi performans göstermesine olanak saÄŸladı. Avrupa’da yaÅŸanan geliÅŸmelerde TL, hisse ve faizde dalgalanmalar diÄŸer geliÅŸmekte olan ülkelerdeki dalgalanmalara göre daha düÅŸük kalıyor.
AB’de yeni krizin 2 öncü göstergesi
Euro Bölgesi’nin borç kriziyle mücadelesi, Fransız cumhurbaÅŸkanı adayı Francois Hollande ve seçime giden Hollanda’nın gündemde taşıdığı yeni bir endiÅŸeyle karşı karşıya. Avrupa BirliÄŸi’nin (AB) geçen yıl kabul ettiÄŸi ve Fransız - Alman planı olarak bilinen bütçe açıklarına anayasal sınır ve otomatik yaptırım getiren sistem artık tartışma konusu. Bu anlaÅŸmayı AB zirvesinde sadece Ä°ngiltere ve Çek Cumhuriyeti imzalamazken, birçok AB ülkesinin parlamentoda onaylaması ve Ä°rlanda’nın ise referanduma sunması gerekiyor.
Fransa’daki cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinin ilk turunu önde bitiren Sosyalist aday Francois Hollande büyüme politikalarını öne çıkarmak için bu konunun tekrar ele alınmasını isterken Hollanda’da azınlık hükümeti kemer sıkma tedbirleri konusundaki anlaÅŸmazlıktan dolayı istifasını verdi. DurgunluÄŸa giren Ä°spanya’nın da uygulamaya aldığı yoÄŸun bütçe kesintilerini sürdüremeyeceÄŸi endiÅŸesi hâkim. Avrupa ‘büyüme mi, kemer sıkma mı’ tartışmasına doÄŸru giderken bütçe açıkları konusundaki tavrı belli olan Almanya’nın geri adım atması ise beklenmiyor.
Ä°MKB’den gecikmeli düÅŸüÅŸ
Avrupa’daki borç krizine iliÅŸkin endiÅŸelere siyasi risklerin de eklenmesiyle global borsalarda önceki günkü satışlar, tatil nedeniyle kapalı olan Ä°MKB’ye dün gecikmeli yansıdı. Ä°MKB endeksi günü yüzde 0.69 düÅŸüÅŸle tamamladı. Hazine’nin dünkü üç ihalesinde faizlerin beklentilerin altında kalması ve Merkez Bankası BaÅŸkanı Erdem BaÅŸçı’nın piyasa tarafından ‘her geçen gün daha ÅŸahin’ bulunan açıklamaları ve küresel risk iÅŸtahının etkisiyle dolar dün 1.78 liranın altını test etti. BaÅŸçı, enflasyon tahminlerini deÄŸiÅŸtirmektense para politikasını deÄŸiÅŸtirmeyi tercih edeceÄŸini, enflasyonun tepe noktasını bu ay görüp mayısta düÅŸeceÄŸini belirtti.
Kadife Åžahin/Milliyet
