Günün Tüm Haberleri   |   Gazete Birinci Sayfaları   |   GiriÅŸ sayfam yap   |   Favorilere ekle   |   Hakkımızda   |   Künye   |   Ä°letiÅŸim   |   Sitene haber ekle   |   RSS
 
  28 Mart 2024 PerÅŸembe  
 
   
   
 
Saruhan Özel

s.ozel@zaman.com.tr    
Herkes faiz indiriyor, Türkiye de indirecek!...
 E-posta ile gönder Yazdýr Facebook Google TwitThis StumbleUpon del.icio.us Reddit NewsVine Ma.gnolia Technorati Digg Mixx
11 Temmuz 2012 ÇarÅŸamba   Yazý Boyutu

Merkez bankaları yeniden politikalarını gevÅŸetmeye baÅŸladılar. Bu sefer sadece geliÅŸmiÅŸ ülke merkez bankaları deÄŸil, 2011 yılında tersine politikalarını sıkılaÅŸtırmaya çalışan geliÅŸmekte olan ülke merkez bankaları da faiz indiriyorlar.

 

GeçtiÄŸimiz haftanın hareketleri tam bir eÅŸzamanlı gevÅŸetme hareketi oldu. Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika (repo) faizini 0,25 puan indirip yüzde 0,75'e çekti (Grafik 1). Zaten sıfıra yakın faizini daha da indiremeyecek konumdaki Ä°ngiltere Merkez Bankası (BOE) bugüne kadar piyasaya vermiÅŸ olduÄŸu bu düÅŸük faizli fonlamayı 50 milyar daha yükseltip 375 milyar sterline çıkardı. Bu hafta Japonya Merkez Bankası da benzer bir hareketle finansal sisteme yaptığı fonlamayı artıracak. Çin Merkez Bankası (PBOC) politika (1 yıllık kredi) faizini 0,31 puan indirerek yüzde 6'ya çekti. Biraz arada kaynadı ama Kenya Merkez Bankası bile 2011 sonunda gözünü karartıp yüzde 7'den yüzde 18'e çıkarmış olduÄŸu politika (gecelik borç verme) faizini yüzde 16,5'a indirdi. Bu hafta (perÅŸembe) Brezilya ve Güney Kore merkez bankalarından büyük ihtimalle faiz indirimleri gelirken Endonezya ve Rusya merkez bankaları da sürpriz yapabilirler (cuma).

Faiz indirimleri ya da finansal sisteme daha fazla fonlama yapılması "para politikasının gevÅŸemesi" anlamında kullanılsa da global kriz sonrası ortamda çok doÄŸru deÄŸil. Çünkü bankalar merkez bankalarından aldıkları ucuz fonlamayı reel sektöre aktarmayabiliyorlar. Vadesi gelmekte olan ve makul maliyetlerde yenileyemeyeceklerinden endiÅŸelendikleri kredilerinin, tahvil geri ödemelerinin ya da mevduat kayıplarının yerine kullanmak için ihtiyati anlamda merkez bankalarından kredi kullanıyor ama sonra o krediyi yine merkez bankasında tutuyorlar. Özellikle Euro Bölgesi bu konumda. ECB normal kısa vadeli fonlamalarının yanında bankalara iki kez toplamda 1 trilyon Euro'ya yakın 3 yıllık fonlama yaptı ama bankalar bir kısmını devlet tahvillerine yatırırken çoÄŸunu yeniden ECB'ye ihtiyaç olduÄŸunda kullanmak için gecelik yatırdılar. Halen ECB'de gecelik dönen miktar 800 milyar Euro (Grafik 2). ECB bu gecelik fonlara yüzde 0,25 faiz ödüyordu. Dolayısıyla borç verme faizini indirirken bunu da sıfırladı ki bankalar için parayı ECB'de tutmak daha cazip hale gelmesin. Ama daha da ilginç bir hareket Danimarka Merkez Bankası'ndan geldi. Bankaların bu gecelik fonlarına faiz vermek yerine yüzde 0,25 faiz iÅŸletmeye, yani bir anlamda ceza kesmeye baÅŸladı. Tam tersi olayların yaÅŸandığı Türkiye'de Merkez Bankası'nın böyle davrandığını hayal bile edemiyorum.

Faizler neden iniyor?

Merkez bankalarının bu eÅŸzamanlı ve radikal hareketlerinin sebebi çok bariz. Dünyanın her yanında büyüme beklentileri bir süredir yeniden bozuldu. Avrupa'da zaten malum sebeplerle büyük sıkıntı var ve artık Almanya da büyüme tarafında bölgeyi taşıyamıyor. Yılın ilk çeyreÄŸinde yerinde sayan ve ikinci çeyrekte de büyük ihtimalle küçülmüÅŸ olan Euro Bölgesi ekonomisi yılın kalan kısmında da artıya geçemeyecek. ABD ekonomisinde de kesinlikle 6 ay önceki hava yok. Bundan 3 ay öncesine kadar ayda 200 binin üzerinde istihdam oluÅŸturan ekonomi artık 100 binlere çıkamamaya baÅŸladı. Yüzde 3-3,5'luk potansiyeline karşın bu yılı yüzde 2 civarında bir büyümeyle bitirebilirse iyi. Piyasalar da hemen üçüncü bir parasal geniÅŸleme programının gerekliliÄŸini tartışmaya baÅŸladılar. Çin'de de artık yüzde 9-10 büyüme oranlarından söz eden yok. Bu hafta (cuma) açıklanacak Çin'in ikinci çeyrek büyüme rakamları büyük ihtimalle ekonominin yüzde 8'in altında büyüdüÄŸünü gösterecek. Benzer ÅŸekilde bu yıl Hindistan yüzde 5'in ve Çin'e eskisi kadar emtia ihraç edemeyen Brezilya yüzde 2'nin üzerinde büyüyebilirlerse sevinecekler.

Bu kötüleÅŸen büyüme rakamları enflasyonu da aÅŸağıya çekiyor (Grafik 3). Global büyümenin yavaÅŸlayacağı beklentileri enerji ve emtia fiyatlarını düÅŸürüyor. Talep tarafından gelen bir baskı da yok. Merkez bankaları, politikalarını içleri daha bir rahat ÅŸekilde gevÅŸetebiliyorlar.

Türkiye'nin de farkı yok

Dünyadaki bu trend Türkiye'de de yaÅŸanıyor. Yılda yüzde 5-7 arası büyüme gücü olan Türkiye ekonomisi 2008-2011 döneminde yılda ortalama sadece yüzde 3,4 büyüyebildi. Böyle olunca da hâlâ çift hanelerde dolaÅŸan iÅŸsizliÄŸi kriz öncesinin altına çekemedi. Son 4 yılda potansiyelin altında gidildiÄŸi halde artan petrol fiyatlarının önemli etkisiyle göze batmaya baÅŸlayan cari açığa karşı önlem alma zorunluluÄŸu ortaya çıkınca bu yıl ekonomi hızla yavaÅŸladı. Ekonominin ana motoru olan özel iç tüketim talebinin durduÄŸu ilk çeyrekte yüzde 3,2 bir büyüme oranı ile sevinildi. Ä°kinci çeyrekte sanki iç talebe çalışan sektörler biraz daha hareketlenmiÅŸ gözükse de bu özellikle gıda sektörünün başını çektiÄŸi Ramazan talebi sayesinde oluyor. Sadece ihracat artışı ile (ve onun çoÄŸu da altın ihracatından) potansiyel büyüme hızına ulaşılamayacak. Ama ekonominin yavaÅŸlaması ve enerji ve emtia fiyatlarının azalması sayesinde cari açık düÅŸtüÄŸü için sevinilecek.

Bu ortamda Türkiye'nin de diÄŸer ülkelerle uyumlu bir ÅŸekilde para politikasını gevÅŸetmesi beklenmeli. Faiz (veya munzam) indirim sürecine girmek ve faiz bandını yukarıdan daraltırken ortalama fonlama faizini bandın altına yaklaÅŸtırmak durumunda. GeliÅŸmiÅŸ ekonomilerle faiz farkımız zaten çok açık ve geliÅŸmekte olan ekonomilerle de ara yine açılmaya baÅŸladı (Grafik 4, gerçekte Türkiye'nin faizi bu grafikte görünenden daha da yüksek). Çok eskiden büyüme konusunda birbirleri ile yarışan ülkeler kur ayarlamaları ile birbirlerine karşı rekabet avantajı saÄŸlamak suretiyle bunu yapar ve iktisat literatüründe bundan "komÅŸuyu aç bırakmak" ÅŸeklinde bahsedilirdi. Bugün de aynı durum faiz ayarlamaları ile oluyor. Bunu görenler çoktan tahvillere saldırdı bile.

Zaman

Bu yazý 2176 defa okunmuþtur. Yazdýr   Önceki sayfa   Sayfa baþýna git  
  Toplam yorum 0   Onay bekleyen 0  


Yorumunuz editörlerimiz tarafýndan incelendikten sonra yayýnlanacaktýr.
 

Bu yazý henüz yorumlanmamýþ...


 Yazarýn Diðer Yazýlarý
 
   PÄ°YASALAR     
       
  32,3244   35,0705  
       
  9,009   2.282,2600  
   GÃœNÃœN MANÅžETLERÄ°     
 
Günün tüm haberleri »
   BASIN TOPLANTISI & AJANDA     
  • Ekonomi
    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk
    Ceylan Intercontinental
    4 Haziran 2012 Pazartesi
    Ekonomi Gazetecileri DerneÄŸi (EGD) BuluÅŸmaları devam ediyor... Bu kapsamda 7 Haziran 2012 PerÅŸembe günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik...
  • EÄŸitim
    Türk Eğitim Vakfı
    Kuruçeşme Divan Otel
    4 Haziran 2012 Pazartesi
    Türk EÄŸitim Vakfı (TEV)’nın 2012-2013 eÄŸitim yılında yurt dışında yüksek lisans ve üst ihtisas yapmaya hak kazanan 74 genç...
  • Otel YöneticiliÄŸi Lisans Programı,
    Hüsnü Özyeğin
    The Marmara
    4 Haziran 2012 Pazartesi
    Alanında Türkiye’nin ilk ve tek akademik programı olma özelliÄŸine sahip ÖzyeÄŸin Üniversitesi (ÖzÜ) Otel YöneticiliÄŸi...
   Ä°ÅžTE KULÄ°S     
   YAZARLAR     
Ali AÄŸaoÄŸlu
Matadorlar piyasaların canını sıkacak
“Ä°spanya yardım için ne zaman baÅŸvuracak?” Ekim ayının sorusu ...
   E-POSTA LÄ°STESÄ°     
Listemize kayıt olun, finans dünyasının gelişmeleri e-postanıza gelsin.
   ANKET     
En iyi kredi kartı hangisi?
Axess
Bonus
Maximum
World
Ziraat
 Sonuçlarý göster   
   FACEBOOK     
 
 
   

YASAL UYARI : www.istefinans.com sitesinde ve sitenin içinde yer alan haberler ve yazarların, yorum, görüş, öneri ve raporları "Yatırım Danışmanlığı" kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, Aracı Kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

 
 
     
 
HABER   Ekonomi | Borsa | Ä°ÅŸ dünyası | Altın | Kulis | Gündem | Röportaj | Spor
FOTO GALERÄ°   Finans | YaÅŸam | Magazin | Otomobil | Teknoloji | Borsa | Karikatür | Haber
VÄ°DEO GALERÄ°   Finans | Gündem | Borsa | YaÅŸam | Yatırım | Ekonomi
ETÄ°KETLER   Halkbank | bankacılık | komisyon | Yapı Kredi | Barclays | Kredi | Hüseyin Aydın | Halk Bankası
Ä°ÅžTE FÄ°NANS   Tüm Haberler | Gazeteler | GiriÅŸ sayfam yap | Favorilere ekle | Hakkımızda | Künye | Ä°letiÅŸim | Reklam | Sitene ekle